
همه چیز درباره نبولایزر
ریزپاش یا نبولایزر وسیلهای برای رساندن دارو به بخشهای مختلف سیستم تنفسی از طریق استنشاق است. کاربرد نبولایزر برای بیمارانی است که دچار برونشیت یا آسم شدید هستند. عملکرد نبولایزر موجب میشود تا دارو به قسمتهایی از دستگاه تنفس برسد که نیاز مبرم به دریافت دارو دارند. در این مقاله به این میپردازیم که نبولایزر چیست و چه کاربردی دارد.
دستگاه نبولایزر چیست؟
پزشکان برای بیماران مبتلا به آسم یا مشکلات حاد تنفسی که نیاز به استفاده از داروهای استنشاقی دارند، نبولایزر (Nebulizer) را تجویز میکنند. با نبولایزر امکان مصرف انواع داروها وجود دارد. این دستگاهها مانند اسپریهای تنفسی (MID) هستند ولی عملکرد موثرتری دارند. استفاده از نبولایزر برای کودکان و افرادی که دچار آسم شدید هستند سادهتر است.
نبولایزر داروهای مایع را به صورت افشانه یا اسپری وارد سیستم تنفسی بیمار میکند تا سریعتر جذب شود و اثربخشی آن افزایش یابد.
کاربردهای نبولایزر
ریهها از مهمترین اعضای بدن هستند. بیماریهای دستگاه تنفسی میتواند علاوهبر درگیر کردن ریهها، موجب اختلال در عملکرد قلب و سیستم خونرسانی شود. به همین دلیل باید برای درمان این بیماریها راهکار سریعی پیدا کرد. مصرف داروهای مایع اثربخشی لازم را ندارد یا عوارض ایجاد شده را به سرعت کاهش نمیدهد.
به همین دلیل از افشانهها یا نبولایزر (ریزپاشها) برای درمان استفاده میشود. نبولایزر را در بیماریهای مختلف مورد استفاده قرار میدهند:
1- آسم
در این بیماری تمامی مسیرهای تنفسی دچار تورم میشود. به شکلی که تنفس بیمار به سختی صورت میپذیرد. در چنین شرایطی استنشاق داروهای ضدالتهابی یک راهکار مناسب برای کاهش عوارض بیماری است. عملکرد نبولایزر در بیماران آسم قابل قبول است و داروهای کورتیکواستروئید با این دستگاهها به خوبی به ریهها میرسد.
2- فیبروزکیستک
نوعی بیماری ژنتیکی است که در آن مخاط غلیظی در مجاری تنفسی ایجاد میشود. عفونت باکتریایی که در اثر این بیماری ایجاد میشود را میتوان با استنشاق محلول آب نمک هیپرتونیک توسط نبولایزر کنترل کرد.
3- عفونتهای ریه یا انسداد مزمن ریه
در عفونتهای شدید ریه که باید آنتیبیوتیک خیلی سریع وارد ریهها شود، نبولایزر کاربرد دارد. همچنین برای افرادی مورد استفاده قرار میگیرد که کیسههای هوایی یا لولههای برونش آنها آسیب دیده یا دچار التهاب شده است.
4- استفاده از نبولایزر در بیماران سرطانی
داروهای استنشاقی ضد درد یا داروهای ضد تنگی نفس در بیماران سرطانی بدحال را میتوان با نبولایزر استفاده کرد.
مزایای استفاده از نبولایزر
استفاده از نبولایزر مزایایی را برای بیماران به همراه دارد. برخی از این مزایا:
- نبولایزر در افراد مسنی کاربرد دارد که از اسپری نمیتوانند استفاده کنند.
- در کودکان و نوزادان نبولایزر مصرف دارو را آسان میکند.
- استفاده از آن در بیمارانی مبتلا به حملات ریوی پرکاربرد است.
- در بیمارانی که آسم دارند و نمیتوانند تنفس عمیق داشته باشند، نبولایزر کاربرد دارد.
- استفاده در بیمارانی که باید چندین دارو را به صورت استنشاقی مصرف کنند.
- در بیمارانی که هوشیاری کامل ندارند مورد استفاده قرار میگیرد.
معرفی انواع نبولایزر
نبولایزرها را براساس شرایط مختلف تقسیمبندی میکنند. براساس عملکرد نبولایزر آنها را به 2 گروه کلی تقسیم میکنند:
- نبولایزرهای مکانیکال که قدیمی هستند و کاربرد زیادی ندارند؛
- دستگاههای نبولایزر الکتریکال که از تکنولوژی بروزی برخوردار هستند.
در بازار نبولایزرها در 3 دسته قابل خریداری هستند:
1- نبولایز پنوماتیک یا جت نبولایزر (Jet Nebulizer)
عملکرد نبولایزر در این مدل بر اساس انتقال دارو با کمک هوای فشرده موجود در دستگاه است. برای رساندن داروی نبولایز شده، باید دارو به اجزایی در حدود 5 تا 10 میکرون تبدیل شود. یک فیلتر وظیفه دارد تا جلوی ورود آلودگی هوا و ذرات معلق را بگیرد.
2- نبولایزر مش کپ (Mesh Nebulizer)
عملکرد این نبولایزر به این شکل است که ذرات دارو تا حدود 2 تا 6 میکرون کوچک میشوند. دارو به یک سوراخ یا صفحه میکروسکوپی برخورد میکند تا به ذرات ریز تبدیل شود.
کاربرد نبولایزر مش کپ زیاد است زیرا اندازه دستگاه در این مدل کوچک بوده و قابل شارژ با باتری هستند. به همین دلیل میتوان آنها را به آسانی با خود حمل کرده و برای محیطهای خارج از خانه یا مسافرت استفاده کرد.
3- نبولایزر التراسونیک (Ultrasonic Nebulizer)
در این مدل از دستگاههای نبولایزر دارو تا حدود 0.5 تا 2 میکرون ریز میشود. برای شکستن ذرات دارو از یک ولتاژ الکترونیکی با فرکانس بالا استفاده میشود.
باید توجه داشت که انتخاب نوع نبولایزر بستگی به دارو و نوع مصرف آن دارد. به همین دلیل در خرید انواع دستگاه باید به کاربرد نبولایزر و نوع دارو توجه داشت و در این زمینه از پزشک معالج یا کارشناسان کمک گرفت.
منظور از دستگاه خانگی نبولایزر چیست؟
نبولایزرها با توجه به سایزشان دارای انواع مدلهای مختلفی هستند. در بیمارستانها و مراکز درمانی معمولاً از نبولایزرهای دارای سایز بزرگ استفاده میشود. کاربرد نبولایزر بیمارستانی برای چنین مراکزی مناسب است.
در نبولایزر خانگی شاهد دو مدل هستیم:
- نبولایزرهای قابل حمل که دارای سایز کوچکتری هستند و از قابل استفاده در بیرون از منزل هم هستند؛
- نبولایزرهای ثابت که با توجه به وزن و نیازی که به برق مستقیم دارند، تنها امکان استفاده از آنها در منزل وجود دارد. معمولا این مدل دارای سایز بزرگتری است.
در خرید نبولایزر خانگی باید با پزشک معالج یا کارشناسان تجهیزات پزشکی مشورت کرد تا یک مدل مناسب با توجه به کاربرد مدنظرمان از نبولایزر را خریداری کنیم.
نحوه استفاده از نبولایزر
تفاوتی ندارد که از چه نوع نبولایزری استفاده میکنید، بعد از خرید نبولایزر، به خرید داروی تجویز شده توسط پزشک از مراکز مجاز بپردازید.
کمپرسور دستگاه را بر روی یک محیط صاف قرار دهید. اگر دستگاه شارژی است دقت کنید که شارژ آن کامل باشد، و اگر با برق شهری کار میکند دوشاخه آن را به پریز متصل کنید.
قبل از مصرف دارو، همه قطعات را ضدعفونی کنید و اجازه دهید تا کامل خشک شوند. دارو را براساس نسخه پزشک به مقدار تجویز شده در ظرف مخصوص داروی نبولایزر بریزید. اگر دارو باید ترکیب شود با دقت نسبت دارو را رعایت کنید.
لوله بین کمپرسور و ظرف دارو را متصل کرده، ماسک را به دستگاه وصل کنید. حالا دستگاه را روشن کرده و دهانی یا ماسک را بر روی صورت بیمار قرار دهید و از او بخواهید تا به آرامی از بینی نفس تا تمام دارو استنشاق شود.
باید توجه داشت که در زمان استفاده از نبولایزر ظرف داروی مایع را کاملا راست نگه دارید تا دارو به صورت کامل وارد دستگاه شود.
کاربرد ماسک نبولایزر
وقتی همه چیز درباره نبولایزر را قصد داریم که بگوییم، باید به اهمیت ماسک در این دستگاه هم بپردازیم. عملکرد نبولایزر زمانی به شکل صحیح اتفاق خواهد افتاد که ماسک به درستی بر روی صورت قرار گیرد.
دستگاههای نبولایزر بر حسب مدل دارای ماسک یا دهانی هستند. دهانی در داخل دهان قرار میگیرد و از طریق دهان دارو را وارد ریه میکند. در ماسک دارو از طریق تنفس وارد ششها میشود.
پزشک معالج بر حسب شرایط و نوع دارو به بیمار استفاده از ماسک یا قطعه دهانی را توصیه میکند. اگر از ماسک استفاده میکنید آن را به صورت کامل بر روی صورت خود نگه دارید و با تنفس عمیق و منظم دارو را به صورت کامل استنشاق کنید.
استفاده از نبولایزر در کودکان
کاربرد نبولایزر به شکلی است که قابل استفاده برای کودکان و نوزادان است. علاوهبر مشکلات تنفسی در کودکان، آنها با مصرف داروهای مایع مشکل دارند و اینجا است که نبولایزر بهعنوان یک وسیله پرکاربرد مطرح میشود.
در زمان استفاده از نبولایزر برای کودکان آنها را سرگرم کنید تا دارو به صورت کامل توسط کودک استنشاق شود. برای استفاده از نبولایزر برای کودکان حتما با پزشک معالج مشورت کنید و طبق نسخه پزشک نبولایزر را تهیه کنید.
سخن پایانی
در این مقاله به این پرداختیم که نبولایزر چیست و به کاربرد نبولایزر اشاره کردیم. کسانی که دچار بیماریهای تنفسی یا آسم هستند با تهیه یک نبولایزر میتوانند داروهای استنشاقی را مصرف کنند. نحوه عملکرد نبولایزر بسیار ساده است و مصرفکنندگان میتوانند با یک آموزش اولیه از تمامی امکانات آن استفاده کنند.
- احیا تجهیز
- 1401-04-30
- 368 بازدید